NO-II-/2/7/AS/7/2014                                                                                Warszawa, 14 marca 2014 r.

Izba Rzemieślnicza

w s z y s t k i e

 

W związku z pytaniami i sygnałami o wątpliwościach, odnośnie postępowania w przypadku, gdy niezachowany został termin złożenia wniosku o przedłużenie okresu nauki zawodu młodocianego zatrudnionego w celu przygotowania zawodowego u pracodawcy rzemieślnika - Zespół Oświaty Zawodowej i Problematyki Społecznej Związku Rzemiosła Polskiego - przedstawia następujący pogląd w sprawie:

Zgodnie z par. 12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r. poz.232) w przypadku, kiedy młodociany nie otrzyma promocji do następnej klasy jest możliwość przedłużenia okresu nauki zawodu o 12 miesięcy. Decyzje o przedłużeniu okresu nauki zawodu podejmuje izba rzemieślnicza na wniosek pracodawcy rzemieślnika i młodocianego.

Właściwy wniosek o przedłużenie powinien być złożony wówczas, gdy pojawiły się okoliczności (wskazane w/w rozporządzeniu) uzasadniające przedłużenie okresu nauki zawodu, a w tym przypadku chodzi o nie otrzymanie przez młodocianego promocji w trzeciej klasie nauki w ZSZ. O tym fakcie pracodawca dowiedział się w terminie zakończenia zajęć dydaktycznych w szkole, co miało miejsce po 20 czerwca 2013 r.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej w sprawie egzaminu czeladniczego, egzaminu mistrzowskiego oraz egzaminu sprawdzającego przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych, absolwenci nauki zawodu składają wniosek o dopuszczenie do egzaminu czeladniczego, kończącego naukę zawodu, na dwa miesiące przed terminem zakończenia nauki zawodu.

Tak więc, w okresie od zakończenia zajęć dydaktycznych w szkołach do zakończenia roku szkolnego tj. 31 sierpnia - pracodawca i sprawujący nadzór Cech mają czas na rozeznanie sprawy i przygotowanie wniosku o dopuszczenie do egzaminu lub wniosku o przedłużenie okresu nauki zawodu.

Należy podkreślić, że umowa o pracę najczęściej zawarta jest na czas nieokreślony, co oznacza, że po zakończeniu okresu nauki zmienia się prawny status pracownika młodocianego, a ta zmiana z kolei pociąga za sobą, określone w prawie pracy, skutki.

Zdarzają się przypadki niezłożenia wniosku o przedłużenie okresu nauki zawodu pomimo, że rzemieślnik i sprawujący nadzór nad przebiegiem przygotowania zawodowego Cech już w czerwcu powinni podjąć kroki związane z przedłużeniem okresu nauki zawodu. W efekcie wniosek taki trafia do izby w czasie, gdy okres nauki zawodu dawno się zakończył. Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego młodocianego sporządzana jest na podstawie postanowień ustawy kodeks pracy i zgodnie art.195 w umowie takiej m.in określa się czas trwania przygotowania zawodowego, co w tym przypadku wyrażane jest datą rozpoczęcia i zakończenia nauki zawodu.

Terminy rozpoczęcia i zakończenia nauki zawodu, w kontekście ustawy k.p.a., są środkiem dyscyplinującym podobnie, jak inne terminy (w tym zarówno te ustanawiane dla organów administracyjnych, jak i te ustanowione dla stron i innych uczestników postępowania).

W przypadku niezachowania terminu, związanego ze złożeniem w izbie rzemieślniczej wniosku o przedłużenie, ustalonego w umowie o pracę w celu przygotowania zawodowego, okresu nauki zawodu - posiłkując się ścieżką wskazaną w ustawie kodeks postępowania administracyjnego, jest możliwe zastosowanie postępowania wynikającego z art. 58 k.p.a. odnośnie przywrócenia terminu do rozstrzygnięcia sprawy. Należy tu stwierdzić, że o ile w przypadku umowy o pracę stronami są pracodawca i młodociany, to w sprawie przywrócenia terminu o przedłużenie okresu nauki zawodu, uprawnionym do wystąpienia o przywrócenie terminu jest zainteresowany, w tym przypadku jest to rzemieślnik, a izba rzemieślnicza do jego rozpatrzenia.

Zgodnie z regulacją kodeksową przywrócenie terminu jest obwarowane czterema przesłankami określonych w art. 58 § 1 i 2 k.p.a., które muszą zostać spełnione łącznie. Zgodnie ze stosowaną interpretacją, należy stwierdzić, iż w przypadku niedochowania przynajmniej jednej z nich, organ administracyjny jest zobowiązany wydać postanowienie odmowne w przedmiocie przywrócenia terminu.

Warunkami skutecznego złożenia wniosku o przywrócenie terminu (sposób interpretacji przez sądy przepisów o przywracaniu terminów) są:

zainteresowany (jako wnioskodawca) złożył wniosek o przywrócenie terminu – urząd nie działa z własnej inicjatywy w sprawie przywrócenia terminu zainteresowany musi zadbać o załatwienie swojej sprawy.

Zainteresowany uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy - „brak winy” i „uprawdopodobnienie braku winy” to dwie osobne przesłanki. Brak winy w uchybieniu terminu należy przyjąć wtedy, gdy zainteresowany nie był w stanie pokonać przeszkody przy użyciu sił i środków normalnie dostępnych, nie ryzykując własnym bądź innych zdrowiem, życiem lub nie narażając siebie bądź innych na poważne straty majątkowe. Zainteresowany w postępowaniu o przywrócenie terminu nie jest obowiązany do udowodnienia braku swej winy, lecz wystarczy uprawdopodobnienie tej okoliczności. Uprawdopodobnienie prowadzi do uzasadnionego przypuszczenia, że dane zdarzenie rzeczywiście miało miejsce. Uprawdopodobnienie nie jest dowodem. Jest to tzw. środek zastępczy, słabszy niż dowód, nie dający pewności, lecz jedynie prawdopodobieństwo twierdzenia o danym fakcie. Ustawodawca celowo dopuścił środek dowodowy mniej pewny. Postępowanie w tym zakresie ma być uproszczone w porównaniu ze zwykłym postępowaniem przed sądem lub urzędem.

Wniosek o przywrócenie terminu wniesiono w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu - siedmiodniowy termin zaczyna biec dopiero od dnia ustania przeszkody do dokonania określonej czynności procesowej. Datą, od której należy liczyć ten termin, jest data uzyskania przez osobę zainteresowaną wiadomości o zdarzeniu powodującym rozpoczęcie biegu terminu.

Jednocześnie z wniesieniem wniosku dopełniono czynności, dla której określony był termin - wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu należy złożyć pismo, którego zainteresowany nie złożył w odpowiednim terminie, lub uzupełnić braki pisma, które pomimo wezwania nie zostały skorygowane w terminie.

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, iż kwestia rozstrzygnięcia sprawy pozostaje w gestii właściwego organu, a w tym przypadku - na mocy w/w rozporządzenia Rady Ministrów - izba rzemieślnicza jest upoważniona do rozpatrzenia wniosku o przedłużenie okresu nauki zawodu. Izba powinna rozstrzygnąć sprawę w drodze postanowienia o przywróceniu lub odmowie przywrócenia terminu, wraz z pouczeniem wnioskodawcy o prawie złożenia zażalenia na to postanowienie.

Przedstawiając powyższe należy odwołać się do ustawy o rzemiośle, zgodnie z którą nadzór nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle pracowników młodocianych, sprawuje izba rzemieślnicza lub z jej upoważnienia cech. Biorąc pod uwagę zadania organizacji rzemiosła w tym obszarze - słuszne jest, bo podyktowane dbałością o interesy rzemieślnika, ustalenie przez niektóre izby rzemieślnicze zasady, iż wnioski o przedłużenie okresu nauki zawodu, należy składać niezwłocznie po otrzymaniu informacji o nieuzyskaniu promocji do klasy programowo wyższej, tj. np. nie później niż miesiąc przed rozpoczęciem powtarzania roku lub nie później niż miesiąc przed zakończenie terminu nauki zawodu. Oczywiście najistotniejsze jest to, aby właściwy wniosek został złożony prze zakończenie okresu nauki zawodu. Określenie wskazanego środka zaradczego ma na celu niedopuszczenie do sytuacji, w której postępowanie organizacji rzemiosła mogłoby zostać ocenione przez inne instytucje, jako niezgodne z prawem.

 

Z wyrazami szacunku

Związek Rzemiosła Polskiego

Dyrektor Zespołu Oświaty Zawodowej

i Problematyki Społecznej

/-/ Jolanta Kosakowska